SCHIEDAM - Als Wim Hertgers aan het begin van de avond het woord neemt, valt er een stilte die meer past bij een ouderwetse bibliotheek dan bij de Korenbeurs.
Wim vertelt over dochter Sanne. Een sprankelende en energieke jonge vrouw. Ze heeft een relatie met een politieman. Naar buiten lijkt hij de ideale schoonzoon, achter de voordeur is hij een jaloerse controlfreak. Hij kan niet verkroppen dat Sanne de relatie beëindigt. Hij vermoordt de 31-jarige Sanne in 2023 en slaat daarna de hand aan zichzelf. De bijna honderd bezoekers in de Korenbeurs laten het verhaal in stilte op zich inwerken.
Op de dag dat Nederland een tik op de vingers krijgt van de Raad van Europa, organiseert GroenLinks-PvdA in de bibliotheek Schiedam in de Korenbeurs een panelgesprek over femicide. De Raad van Europa zegt in een evaluatierapport dat in Nederland de aanpak van geweld tegen vrouwen structureel tekort schiet. Nederland voldoet nog altijd niet aan de verplichtingen uit het in 2020 gesloten Verdrag van Istanbul om vrouwen te beschermen tegen geweld. De ervaringsdeskundigen, professionals en politici in de Korenbeurs komen tot dezelfde conclusie.
De avond is georganiseerd op initiatief van Sun van Dijk, lijsttrekker voor de samenwerking van GroenLinks-PvdA en Progressief Schiedam. Ze nodigde naast Wim Hertgers een divers gezelschap uit om met Schiedammers in gesprek te gaan over femicide en ander geweld tegen vrouwen. Zelf pleit Sun al langer voor het strafbaar stellen van psychisch geweld en kreeg daarvoor de Joke Smit Aanmoedigingsprijs voor Emancipatie van het ministerie van OCW.
In Schiedam maakte ze deel uit van een werkgroep van raadsleden die zich inzette voor bewustwording en aanpak van geweld tegen vrouwen. In die werkgroep zaten ook panelleden Christien Bruggeman, Anouschka Biekman en Petra Zwang. Christien is nog altijd raadslid, Anouschka en Petra zijn beiden wethouder. Anouschka is ook kandidaat-Kamerlid voor D66 en maakt gezien de peilingen een goede kans in de Kamer te belanden. Petra is als wethouder verantwoordelijk voor de aanpak die voortvloeide uit de aanbevelingen van de werkgroep.
Het panel bestaat verder uit Tanya Hoogwerf en Songül Mutluer. Tanya is manager van Filomena, het centrum voor huiselijk geweld en kindermishandeling in Rotterdam. Filomena helpt mensen die te maken hebben met extreme situaties van geweld door partners en ex-partners. Songül is Tweede Kamerlid voor GroenLinks-PvdA en diende een initiatiefnota tegen femicide in. Om het gesprek in goede banen te leiden is bestuurskundige Sophie Heesen, PvdA-raadslid en oprichter van Dolle Mina Gouda, naar Schiedam gehaald.
Registratie
“Omdat de ex van Sanne na de moord op Sanne zelfmoord pleegde, is de moord niet geregistreerd als femicide,” vertelt Wim. “Dat er elke acht dagen een vrouw vermoord wordt door haar partner of ex-partner is een te lage inschatting. Er worden veel meer vrouwen vermoord.” Dat de registratie een probleem is beamen Tanya en Songül. “Het probleem werkelijk onderkennen begint bij goed inzicht. Met de juiste cijfers. Het is allemaal nog veel ernstiger dan we uit de cijfers kunnen afleiden,” zegt Songül. Tanya: “En ook bij justitie vragen ze nu om betere en andere registratie. Werk aan de winkel voor de wetgevende macht. Voor de Tweede Kamer en het kabinet dus.”
Wetgeving
Songül vertelt dat in het Haagse wel eerder aan de bel getrokken werd als het ging om dit soort moorden, “maar het beklijft niet.” Ze vervolgt: “Opeenvolgende bewindspersonen zeggen allemaal ‘de wetgeving is er al’. Maar dat is niet genoeg. Er is geen gerichte aanpak, de wetgeving is niet volledig en wordt niet met een plan ingezet. Er is geen integraal plan. Wat dat betreft kunnen we veel leren van de Verenigde Staten, Engeland en Spanje. Daar zijn ze veel verder.”
“Pas sinds we de moord op vrouwen femicide zijn gaan noemen, komt de boodschap in de Kamer aan. Mijn initiatiefnota over femicide, met allerlei voorstellen variërend van preventie tot strafrecht, is breed gesteund in de Tweede Kamer. 147 Kamerleden stemden voor en alleen Forum voor Democratie stemde tegen. Het kabinet heeft beloofd er voortvarend mee aan de slag te gaan. Dat betekent ook dat wetgeving aangepast en aangevuld zal worden en dat er nieuwe wetgeving komt.”
Rode vlaggen
Onderdeel van de initiatiefnota, maar ook inzet van de door Wim Hertgers opgerichte stichting “Sanne Voor Altijd 31”, is om de bewustwording van zogenaamde rode vlaggen te vergroten. Wim: “Ik kan niet toekijken hoe dit anderen overkomt. Als we ook maar één leven kunnen redden, is dat het waard. Het maakt de dood van Sanne iets minder zinloos. Daarom is het heel belangrijk dat meer mensen de rode vlaggen herkennen, de waarschuwingssignalen die femicide voorspelbaar maken.”
Sun: “Waarschuwingssignalen zoals stalking, psychisch geweld en dwingende controle worden te vaak gemist door politie en hulpinstanties, terwijl femicide de meest voorspelbare vorm van moord wordt genoemd.”
Wim: “En niet alleen politie en hulpinstanties moeten de rode vlaggen kennen. De omgeving van de vrouwen, familie, vrienden en collega’s, moeten ze kennen en ook weten wat je kunt doen en waar je terecht kunt voor hulp.”
Songül: “Daarom vraagt de initiatiefnota om een jaarlijkse nationale bewustwordingscampagne en structurele preventieprogramma's voor jongeren, met nadruk op de rol van mannen en vaders. En om een landelijke uitrol van Filomena. Filomena doet ontzettend goed werk in Rotterdam en de omliggende gemeenten, dat soort hulp moet in het hele land beschikbaar komen.”
Petra: “En daarin spelen gemeenten ook een grote rol. Lokale bewustwordingscampagnes, plekken waar mensen met vragen terecht kunnen en plekken waar vrouwen terechtkunnen voor hulp. Ook is er nog een groot tekort aan opvangplekken.”
Sun: “Ondanks onze inzet in de vorige periode en de uitwerking van de aanbevelingen van de werkgroep in het uitvoeringsprogramma waar Petra nu mee aan de slag is, zijn we er nog niet. We kunnen nog niet op onze lauweren rusten, want er worden nog steeds vrouwen geslagen, verkracht en vermoord. Daarom moeten we ons blijven inzetten.”
Dolle Mina Schiedam en een mannenmars
Aan het slot van de avond kondigt Leonida de oprichting van Dolle Mina Schiedam aan. Ze wil “samen met heel veel Schiedamse vrouwen én mannen aan de slag om geweld tegen vrouwen aan te pakken. Laten we ook in Schiedam een mars tegen femicide organiseren. Laten we ook in Schiedam in actie komen. Laten we vrouwen kracht geven en laten we mannen opvoeden.” Een oproep die op veel steun en een daverend applaus kan rekenen. “En laten we een mannenmars organiseren,” roept een van de aanwezige mannen, “Femicide is geen vrouwenprobleem, het is een probleem van ons allemaal. En zeker ook een mannenprobleem. We moeten achter de vrouwen gaan staan en ze steunen!”
Bij het nagesprek, onder het genot van een drankje, is Sun hoopvol: “Wat veel mannen! Ik heb veel van dit soort bijeenkomsten georganiseerd en bijgewoond. Ik liep mee met demonstraties en met marsen, maar ik zag nog nooit - naar verhouding - zo veel mannen!”
Verslag
Yorick Haan
Foto's
Rebecca van der Schaft
Meer informatie
Rode vlaggen herkennen
Informatie op de website van de gemeente Schiedam
Sanne Voor Altijd 31
Initiatiefnota Songül Mutluer
Filomena
Stichting Open mind
SAFE women
Femicide in beeld
Federatie Nabestaanden Geweldslachtoffers
Chat met Fier