Wie is bijvoorbeeld één van de hoofdpersonen 'De Fremdjër'. Geheel in het rood gekleed in iets dat oogt als een parachutistenpak, rood geschminkt, maakt hij zijn entree in het café in de kerk. "In een dorp waar de jeugd vertrokken is, heeft een bijzonder café intrek genomen in de plaatselijke kerk. Geen leven in de brouwerij? Niets is minder waar! Het gerucht gaat rond dat in deze kerk de ‘eeuwige jeugd’ te vinden is. Wordt men hier onsterfelijk verklaard, of voor eeuwig jong?", zo omschrijft operagezelschap Silbersee het café. Wie is deze Fremdjër? Hij heeft geen ID bij zich. Hij blijkt lichte verhoging te hebben. Een van de speelsters weert hem af met een rood bord met een heilig kruis erop? De duivel, zou je denken. Waar we in ieder geval achter komen, is dat Fremdjër tussen het publiek moet plaatsnemen, in afwachting van een vrijkomende plek in Café De Verlossing.

De uitvaart van magere Hein, 'De Dood', liggend in de boot, gespeeld door Romain Bischoff, 1961

Er komt pas plek vrij na de uitvaart van magere Hein, de man met de zeis. Die mocht gaan hemelen, want was toch van weinig nut in het café, zo werd geconcludeerd. Het probleem is de doorstroming. Er is namelijk een grote wachtrij voor de hemel. Ene Johannes Kastelein, een aartsritselaar die in het theaterspektakel verschillende elektronische orgels en een gitaar bespeelt, heeft een lijntje met boven. Uit zijn geritsel 'met boven' komt de afspraak voort dat de opvang voorlopig regionaal geregeld moet worden, hier beneden dus. Veel is multi-interpretabel. Maar wat wil je in een stuk dat inzoomt op wat is en wat niet is, op de schoonheid van het bestaan en het onvermijdelijke einde van het leven. Op: als je gaat vergeten, of het dan over is met je? Of vergeet je juist de pijn, het lijden en krijg je weer het verlangen van een kind? 

'Café De Verlossing. Een fantasierijke opera van dolende zielen' is onderdeel van het programma van het 'Festival for Opera. Music. Theatre'.
en is nog te zien in de Havenkerk op zondag 25 mei (aanvang 15.00 uur), maandag 26 mei (aanvang 20.00 uur) en dinsdag 27 mei (aanvang 20.00 uur).

Laat je vooral niet afschrikken door de term 'opera' en door de genoemde zware thema's, want er mag gelachen worden en dat wordt er ook. Er mag meegezongen worden, en dat wordt er ook, meteen al met een van de spelers op de kansel van de Havenkerk, de voormalige Sint Johannes de Doperkerk.

We hoorden naast enkele opera-achtige stukken, heel veel andere muziek. Bijvoorbeeld: Nederlandse versies van evergreens van Pete Seeger (en later Marlene Dietrich Sag mir wo die Blumen sind) en een deuntje dat ons aan een hit van Paolo Conte deed denken, we hoorden prachtige zang waarmee we ons in een film van Ennio Morricone waanden. Zowat anderhalf uur lang beklimt slagwerker Baue Kunstman (foto hieronder) in de rol van 'Fietsdokter' als een slangenmens een soort stalen hoogoven. Af en toe bespeelt hij de oven en wat erom heen hangt.

Uit het topje van die hoogoven komt enkele keren een zangeres (dankzij een ingebouwd liftje), die niet gehinderd door de hoogte loepzuivere zang op het gehoor laat neerdalen. Oja, in de hoek van het toneel staat ook een kleine stalen ketel, de stoom komt er vanaf, af en toe wordt er door de spelers geroerd. Wat erin zit, daar komt het publiek aan het einde van de een uur en drie kwartier durende voorstelling achter. 

Het klinkt als chaos, maar dan wél met een verhaal. Een verhaal dat geen moment verveelt en dat kernvragen van het leven geenszins uit de weg gaat. "Als ik naar mezelf kijk in het raam, herken ik mezelf niet eens", zegt een van de senioren in het café. Een ander: "Hoe verder we dalen, hoe eerlijker we worden", aangevuld door weer een ander: "Dat afdalen naar de aarde heeft iets waardigs." 

Een vrouw vraagt zich hard op af: "Hoe lang nog voor ik mag gaan?" Om aandacht te krijgen van twee andere senioren in het café geeft ze met haar stok een harde tik tegen de onderkant van een tafel met bingomolen erop. "Hoe lang nog? Bij iedere ademhaling verpoeder ik. Hoe lang nog?"

Johannes, de ritselaar, stelt de senioren in het café de vraag: "Heb je je wel eens een eeuwigheid voorgesteld zonder hoogtepunt?" Hij gaat ook in op wat men zich zou kunnen voorstellen van het hiernamaals: "Kantoor jaren '80, systeemplafond, geen daglicht, zoiets."

Het nogal seniore publiek op deze zaterdagavond blijkt de humor er wel van in te zien. De soep wordt niet zo heet gegeten als opgediend. Een gul applaus daalt van het in de kerk opgebouwde tribune neer op de cast en het tijdens de voorstelling nauwelijks zichtbare koor. Daarna is er voor alle toeschouwers soep uit de eerdergenoemde stalen ketel. Voor liefhebbers van iets anders, ook de bar is open. Brengt ons terug bij het begin van de voorstelling, waarin vanaf de kansel de vraag werd gesteld: wat was er nou eerder in deze 750 jaar oude stad, god of genever? 

Tekst:
Jan Schrijver

Foto boven het artikel:
Marktvrouw (gespeeld door Nely Koetsier, 1943) en Johannes Kastelein (Akim Moiseenkov, 1987). Alle prachtige kostuums zijn gemaakt van afvalmateriaal, die van Marktvrouw bijvoorbeeld van die flinterdunne tasjes die je op de markt meekrijgt (tegenwoordig tegen betaling).

Operagezelschap Silbersee schrijft in de aankondiging op zijn website over het spektakelstuk: "Ontdek Café de Verlossing: een unieke voorstelling met muziek geïnspireerd op werken van Debussy, Rammstein en bekende Franse Chansons én waar zelfs het klaverjassen en het koken van de kroegsoep tot muziek worden verheven.

Dit alles wordt tot leven gebracht door een bijzondere cast van senioren, componist Akim Moïseenkov, zangers Sterre Konijn, Fanny Alofs, Florian Slangen, percussionist Baue Kunstman én het Cafékoor van de 'vergeten oude zielen'."

N.B. Redactie
Sterre Konijn, die hierboven genoemd is door Silbersee, is vervangen door operazangeres Fee de Ruiter.

Voor tickets:
https://o-festival.nl/voorstelling/cafe-de-verlossing/?tickets=true

Ook applaus van het publiek voor het tijdens de voorstelling bijna niet zichtbare koor